W czasie wieczoru wyborczego uwagę zwracała 7-letnia córka Karola Nawrockiego, Kasia. Jej spontaniczne żywiołowe zachowanie wywołało bardzo wiele komentarzy, nie zawsze przychylnych. Zrodziło też podejrzenia, że dziewczyna może się zmagać z ADHD. To zaburzenie może dotykać nawet 8 proc. dzieci w wielu szkolnym.
ADHD dotyczy nawet 8 proc. dzieci
ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder), to inaczej zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi. Schorzenie określane jest też mianem zespołu hiperkinetycznego.
Jak pisze serwis Neurologia Praktyczna, ADHD jest najczęstszym zaburzeniem neurobehawioralnym w dzieciństwie i zwykle powoduje znaczne problemy w funkcjonowaniu, czyli gorsze wyniki w szkole czy trudności w relacjach interpersonalnych zarówno z rówieśnikami, jak i członkami rodziny.
„I choć można powiedzieć, że każde dziecko jest pełne energii i zniecierpliwienia, to u dziecka z ADHD te cechy są nasilone, utrudniają codzienne wypełnianie obowiązków, a także są nieadekwatne do wieku rozwojowego. Dzieciom tym towarzyszy niska samoocena, a także zachowania agresywne, które zaniedbane mogą doprowadzić do opozycyjno-buntowniczych zaburzeń zachowania” – czytamy.
ADHD może dotyczyć 3-8 proc. dzieci. Dane z Polski wskazują, że odsetek jest bliski tej górnej granicy.
Objawy zespołu hiperkinetycznego
Zaburzenia hiperkinetyczne pojawiają się w pierwszych pięciu latach życia dziecka. Objawy nasilają się w wieku 6-9 lat, rozpoznawalne są głównie pomiędzy 7 – 9 rokiem życia, ponieważ „wówczas schorzenie ujawnia się w problemach związanych z konieczną adaptacją do warunków szkolnych i wymusza u dziecka określone zachowania, którym okazuje się, że dziecko nie jest w stanie sprostać”.
Objawy można podzielić na trzy kategorie: nadmierna ruchliwość, nadmierna impulsywność i problemy z koncentracją uniemożliwiające skupienie się na jednej czynności. ADHD częściej dotyczy chłopców, w ich przypadku częściej da się także zauważyć dwie pierwsze grupy objawów.
Objawy ADHD są związane ze zmniejszonym stężeniem dopaminy, przede wszystkim w korze przedczołowej, prążkowiu i jądrze półleżącym. To sprawia, że dochodzi do zaburzeń mechanizmów samokontroli, występuje przewaga procesów pobudzenia nad hamowaniem.
Zaburzenie nie tylko dzieci
Zespół nadpobudliwości psychoruchowej dotyczy również dorosłych. Specjaliści uważają, że może to być nawet 5 proc. Objawy w dorosłym życiu wykazuje około 60–70 proc. dzieci z ADHD.
Jak wskazywał Tomasz Kowalczyk z Poradni Zdrowia Psychicznego Harmonia LUX MED, ADHD dotyczy nawet 10 proc. populacji pacjentów poradni zdrowia psychicznego. „75 proc. dorosłych z ADHD ma przynajmniej jedno dodatkowe rozpoznanie psychiatryczne, a ponad 1/3 – dwa lub więcej. To z ich powodu dorosły pacjent z ADHD zgłasza się do poradni, prezentując objawy depresji (do 37 proc.), lęku uogólnionego (prawie 17 proc.) lub uzależnień (26,6 proc.). Dlatego ADHD często nie bywa wykrywane” – pisał Kowalczyk.
Zespół hiperkinetyczny w dorosłym życiu może skutkować poważnymi problemami w pracy i relacjach społecznych, a także niską samooceną. Choroba objawia się m.in. problemami z koncentracją, organizacją i zapamiętywaniem, impulsywnością, gadatliwością, zmiennością nastrojów, zaburzeniami snu, objawami depresyjnymi, niepokojem, może prowadzić do uzależnień i problemów z prawem.
Wojtek Kardyś, przedsiębiorca, specjalista PR i konsultant biznesowy, przyznał w ubiegłym roku na platformie X, że zdiagnozowano u niego ADHD.
„Od zawsze byłem niecierpliwy i głośny. Wszystko robiłem szybko: jadłem, chodziłem, myślałem. Muszę mieć zawsze jakiś przedmiot w ręce. Potrafię gadać godzinami. Ciężko mi się skupić, jeżeli jednak coś mnie zainteresuje, świata poza tym nie widzę. Kiedy odpalicie jakikolwiek wywiad ze mną w TV, Youtube czy podcast, zauważycie jak bardzo wymachuje rękoma, jak szybko i czasami nieskładnie mówię (za dużo informacji mam w głowie, których nie jestem w stanie fizycznie przekazać). Moja impulsywność potrafi zirytować (nawet mnie). Często zapominam rzeczy, a żeby się nie spóźnić (to się nazywa: maskowanie) przychodzę czasami 30 minut wcześniej (mam problemy z czasem, muszę mieć zawsze zegarek, bo tracę poczucie czasu niekiedy)” – napisał na swoim profilu.
Leczenie ADHD
Leczenie ADHD, zarówno w przypadku dzieci i dorosłych jest kompleksowe, obejmuje różne formy farmakoterapię, psychoterapię, psychoedukację oraz wsparcie behawioralne w szkolne, rodzinie i pracy. Terapia powinna być poprzedzona diagnozą przeprowadzą przez psychiatrę lub psychologa klinicznego.
W leczeniu farmakologicznym stosuje się leki z grupy psychoanaleptyków, stymulujących ośrodkowy układ nerwowy, a także środki niezaliczane do substancji psychotropowych. Leki na ADHD są dostępne na receptę.
Czytaj też:
Choruje 50 tys. osób w Polsce. Choroba nieprzewidywalna, o tysiącu twarzy