Chromanie przestankowe to charakterystyczny ból mięśni kończyn dolnych, najczęściej łydek, pojawiający się w trakcie chodzenia i ustępujący po krótkim odpoczynku. Choć wiele osób bagatelizuje tę dolegliwość, traktując ją jako efekt przemęczenia lub starzenia się organizmu, w rzeczywistości może ona świadczyć o poważnym problemie zdrowotnym – przewlekłym niedokrwieniu kończyn dolnych (PNKK), najczęściej spowodowanym miażdżycą tętnic.
Co to jest chromanie przestankowe?
Chromanie przestankowe (łac. claudicatio intermittens) jest klinicznym objawem niewystarczającego ukrwienia mięśni kończyn dolnych w czasie wysiłku. Gdy zapotrzebowanie tkanek na tlen rośnie, zwężone lub zablokowane tętnice nie są w stanie dostarczyć wystarczającej ilości krwi. Skutkiem jest ból, kurcz lub uczucie zmęczenia, które zmuszają chorego do zatrzymania się – stąd nazwa „przestankowe”.
Najczęściej objaw dotyczy łydek, ale może również obejmować uda lub pośladki – w zależności od lokalizacji zwężeń w tętnicach.
Od palenia tytoniu i cukrzycy po otyłość
Główną przyczyną chromania przestankowego jest miażdżyca tętnic kończyn dolnych – przewlekły proces, w którym w ścianach naczyń tworzą się blaszki miażdżycowe, zwężające światło tętnic i ograniczające przepływ krwi. W rezultacie podczas wysiłku fizycznego pojawia się niedokrwienie mięśni.
Czynniki ryzyka rozwoju miażdżycy i chromania przestankowego to:
- palenie tytoniu (najważniejszy czynnik ryzyka!),
- cukrzyca,
- nadciśnienie tętnicze,
- hipercholesterolemia (podwyższony cholesterol),
- otyłość,
- brak aktywności fizycznej,
- wiek (częściej po 50. roku życia),
- choroby sercowo-naczyniowe w wywiadzie rodzinnym.
Ból łydek, chłód stopy
Najbardziej typowym objawem jest:
- ból łydek podczas chodzenia, ustępujący po krótkim odpoczynku (najczęściej po zatrzymaniu się na kilkadziesiąt sekund),
- uczucie napięcia lub kurczu w nodze,
- chłód stopy, bladość skóry,
- wolniejsze gojenie się ran na stopie,
- w zaawansowanych przypadkach – ból kończyny w spoczynku, zwłaszcza w nocy.
Charakterystyczne jest to, że dolegliwości pojawiają się przy przejściu określonego dystansu – np. 100, 200 czy 500 metrów – i powtarzają się przy kolejnych próbach marszu.
Dlaczego nie wolno lekceważyć tych dolegliwości?
Chromanie przestankowe to nie tylko lokalny problem nóg – to sygnał ogólnoustrojowej miażdżycy, która może obejmować także serce i mózg. Osoby z chromaniem przestankowym mają znacznie wyższe ryzyko zawału serca i udaru mózgu.
Dodatkowo nieleczone niedokrwienie kończyn dolnych może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak:
- przewlekły ból w spoczynku,
- owrzodzenia i martwica stóp,
- amputacja kończyny.
Jak przebiega diagnostyka?
Podstawowym badaniem oceniającym ukrwienie kończyn jest pomiar wskaźnika kostka-ramię (ABI) – stosunek ciśnienia skurczowego w kostce do ciśnienia w ramieniu. Wartość poniżej 0,9 sugeruje istotne zwężenie tętnic.
Dalsza diagnostyka może obejmować:
USG Doppler naczyń kończyn dolnych,
angio-TK lub angio-MR,
testy wysiłkowe,
badania laboratoryjne (cholesterol, glukoza, parametry zapalne).
Czytaj też:
Co trzeci dorosły Polak zmaga się z tą chorobą. Sprawdź, jak uniknąć powikłań
Leczenie – jak poprawić ukrwienie nóg?
Leczenie chromania przestankowego opiera się na: zmniejszeniu ryzyka sercowo-naczyniowego oraz poprawie przepływu krwi w kończynach.
1. Zmiana stylu życia:
rzucenie palenia (najważniejsze!),
regularna aktywność fizyczna – np. marsz przez 30–60 minut dziennie,
dieta niskotłuszczowa i niskocholesterolowa,
kontrola ciśnienia, glikemii i masy ciała.
2. Leczenie farmakologiczne:
leki przeciwpłytkowe (np. kwas acetylosalicylowy, klopidogrel),
statyny (na obniżenie cholesterolu),
leki poprawiające przepływ krwi.
3. Leczenie zabiegowe (w zaawansowanych przypadkach):
angioplastyka balonowa z ewentualnym stentem,
operacje pomostowania (by-passy),
w skrajnych przypadkach – amputacja (rzadko, to ostateczność).
Chromanie przestankowe to poważny objaw przewlekłego niedokrwienia kończyn, który może być pierwszym sygnałem rozwijającej się miażdżycy. Nie wolno go bagatelizować ani traktować jako „normalny” efekt starzenia. Wczesne rozpoznanie i leczenie mogą nie tylko zapobiec utracie kończyny, ale także uratować życie, chroniąc przed zawałem czy udarem. Jeśli zauważysz u siebie ból łydek podczas chodzenia – nie czekaj. Skonsultuj się z lekarzem i zadbaj o swoje naczynia.
Czytaj też:
To badanie można wykonać już u dziecka. Warto, by uniknąć poważnego zagrożeniaCzytaj też:
Cichy zabójca: cholesterol zabija rocznie 30 tys. Polaków. Czas to zmienić