W wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów opublikowano projekt nowelizacji ustawy o zdrowiu publicznym oraz niektórych innych ustaw. Jego najważniejszym elementem jest podniesienie stawek tzw. opłaty cukrowej, która obowiązuje od pięciu lat.
Opłata cukrowa nie spełnia zadań
Zdaniem Ministerstwo Finansów i Gospodarki, które opracowało projekt, obecny poziom opłat nie odpowiada realiom rynkowym i nie spełnia swojej podstawowej funkcji, czyli ograniczania konsumpcji napojów słodzonych.
Jak to zostało ujęte, w celu „zwiększenia skuteczności opłaty od środków spożywczych (tzw. opłaty cukrowej) oraz stymulowania prozdrowotnych wyborów konsumentów zasadne jest wyeliminowanie ograniczeń oraz wątpliwości interpretacyjnych związanych ze stosowaniem obowiązujących przepisów ustawy”.
Obowiązująca wysokość opłaty została przyjęta w 2020 r. i wydaje się znacząco odbiegać od aktualnych cen napojów. Tym samym, jest niewystarczająca, aby wpłynąć na zachowania konsumentów oraz realizować cele zdrowotne przyjęte przy wprowadzaniu opłaty. Według danych dotyczących sprzedaży napojów, w pierwszym roku obowiązywania opłaty nastąpił spadek sprzedaży napojów gazowanych o 19 proc., jednakże w kolejnych latach wielkość sprzedaży tych napojów powróciła do poziomu sprzed wprowadzenia opłaty – zaznacza resort.
Nowe stawki
Jednym ze szczegółowych celów wymienionych w opisie projektu jest aktualizacja wysokości opłaty stałej i zmiennej za zawartość cukrów lub słodzików w napoju, opłaty stałej za zawartość kofeiny lub tauryny, które występują m.in. w napojach energetycznych oraz wysokości maksymalnej opłaty.
„W celu ograniczenia dostępności ekonomicznej napojów słodzonych” przewiduje się podwyższenie wysokości opłaty:
- stałej za zawartość cukrów w ilości równej lub mniejszej niż 5g w 100 ml napoju, lub za zawartość w jakiejkolwiek ilości co najmniej jednej substancji słodzącej: z 0,50 zł do 0,70 zł,
- zmiennej za każdy gram cukrów powyżej 5g w 100 ml napoju: z 0,05 zł do 0,10 zł,
- za zawartość dodatku kofeiny lub tauryny: z 0,10 zł do 1,00 zł,
- maksymalnej: z 1,20 zł do 1,80 zł za 1 litr napoju.
Co się jeszcze zmieni?
Wśród kilkunastu celów nowelizacji wymienione są jeszcze m.in.:
- przeniesienie obowiązku zapłaty opłaty – z podmiotów dokonujących sprzedaży detalicznej lub sprzedających napoje do punktów sprzedaży detalicznej – na producentów, importerów oraz podmioty nabywające wewnątrzwspólnotowo napoje,
- doprecyzowanie przepisów poprzez jednoznaczne wskazanie, że opłata od środków spożywczych jest obliczana od łącznej ilości cukrów zawartych w napoju – dodanych i naturalnych, czyli od ilości cukrów wskazanej w informacji o wartości odżywczej umieszczanej na opakowaniu jednostkowym napoju;
- doprecyzowanie, że opłatą od środków spożywczych są objęte są wszystkie koncentraty niezależnie od ich postaci, aby wyeliminować wątpliwości dotyczące objęcia opłatą tych produktów.
- objęcie opłatą od środków spożywczych suplementów diety w postaci napoju, z wyłączeniem tych suplementów diety, które oferowane są do sprzedaży w opakowaniach nieprzekraczających 200 ml. Takie suplementy diety co do zasady sprzedawane są w aptece i wspomagają leczenie farmakologiczne,
- objęcie opłatą od środków spożywczych napojów zawierających co najmniej 20 proc. soku oraz do 5g cukrów, które jednocześnie zawierają kofeinę lub taurynę lub substancje słodzące,
- wyłączenie spod opłaty od środków spożywczych napojów, które są mieszaniną wody i soku owocowego lub warzywno-owocowego lub owocowo-warzywnego lub warzywnego, z zastrzeżeniem, że nie dodano do tego napoju cukrów, substancji słodzących ani kofeiny lub tauryny.
Planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów to III/IV kwartał 2025 roku.
Czytaj też:
Nie tylko gluten i tuczące ziemniaki. Oto 5 szkodliwych mitów dotyczących odchudzaniaCzytaj też:
Żyjemy krócej o 5 lat w kraju wysokiego ryzyka zawałów i udarów. „Winny nasz nadmierny optymizm”