Kardioonkologia – dynamicznie rozwijająca się dziedzina – odpowiada na potrzeby pacjentów wymagających jednoczesnej opieki onkologicznej i kardiologicznej.
Nowotwory i schorzenia sercowo-naczyniowe
- Kardioonkologia to stosunkowo nowa, interdyscyplinarna dziedzina medycyny, która łączy kompetencje kardiologów, onkologów oraz innych specjalistów zajmujących się leczeniem chorób nowotworowych, takich jak hematolodzy czy radioterapeuci. Jej głównym celem jest zapewnienie kompleksowej i bezpiecznej opieki pacjentom z nowotworami, u których występują również schorzenia sercowo-naczyniowe
– mówi prof. Sebastian Szmit, kardiolog i onkolog kliniczny, konsultant w Klinice Diagnostyki Onkologicznej, Kardioonkologii i Medycyny Paliatywnej Narodowego Instytutu Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie. Kieruje jedną z międzynarodowych grup badawczych Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego.
Termin „cardiooncology” po raz pierwszy pojawił się w bazie PUBMED w 1996 roku i został użyty przez prof. Danielę Cardinale z Europejskiego Instytutu Onkologii. W 2009 roku powstało Międzynarodowe Towarzystwo Kardioonkologiczne (International Cardio-Oncology Society), a w 2022 roku Europejskie Towarzystwo Kardiologiczne opublikowało pierwsze oficjalne wytyczne dotyczące tej dziedziny. Wśród autorów tych rekomendacji znalazł się również polski specjalista – dr hab. n. med. Sebastian Szmit.
Kluczowe w powodzeniu leczenia onkologicznego
Nowotwory i choroby sercowo-naczyniowe to obecnie dwie najczęstsze przyczyny zgonów na świecie. Współwystępowanie tych schorzeń staje się coraz częstsze, co znacząco wpływa na przebieg leczenia i rokowanie pacjentów. Choroba serca może ograniczać możliwość zastosowania pełnowartościowej terapii przeciwnowotworowej, natomiast samo leczenie onkologiczne może prowadzić do poważnych powikłań kardiologicznych. Tego rodzaju powikłania bywają powodem przedwczesnego zakończenia terapii onkologicznej lub konieczności jej istotnej modyfikacji. Dodatkowo, nawet po zakończeniu leczenia przeciwnowotworowego, u wielu pacjentów obserwuje się odległe efekty uboczne w postaci toksycznego wpływu terapii na układ sercowo-naczyniowy.
Zaopiekowanie się chorobami układu sercowo-naczyniowego odgrywa kluczową rolę w powodzeniu leczenia onkologicznego. Dzięki zaangażowaniu kardiologa możliwe jest wdrożenie optymalnej terapii przeciwnowotworowej nawet u pacjentów z chorobą serca – tłumaczy prof. Sebastian Szmit. – W przypadku wystąpienia powikłań kardiologicznych, odpowiednie leczenie może skrócić przerwy w terapii onkologicznej i pozwolić na jej kontynuację. Co więcej, w wielu sytuacjach możliwe jest wznowienie leczenia nowotworu nawet po poważnych incydentach sercowych. Zintegrowana opieka nad pacjentem wpływa również pozytywnie na jego jakość życia, niezależnie od etapu leczenia, a także może przełożyć się na wydłużenie jego przeżycia.
Czytaj też:
Pierwsza taka konferencja dla onkologicznego pacjenta. Historyczne wydarzenie w NIO
Wspólne czynniki ryzyka. Ważna – profilaktyka
Jak przyznaje profesor, w ostatnich latach obserwuje się wyraźny wzrost liczby pacjentów, u których jednocześnie występują choroby nowotworowe i schorzenia układu sercowo-naczyniowego. Przyczyn tego zjawiska jest wiele. Przede wszystkim oba typy chorób mają wspólne czynniki ryzyka – do najważniejszych należą palenie papierosów, otyłość oraz brak aktywności fizycznej. Dodatkowo, osoby cierpiące na choroby serca, szczególnie na niewydolność serca, są bardziej narażone na rozwój nowotworu. – W niektórych przypadkach to właśnie powikłania kardiologiczne, takie jak zatorowość płucna czy zawał serca, mogą być pierwszym objawem rozwijającej się choroby nowotworowej lub jej progresji. Istotne jest również to, że samo leczenie przeciwnowotworowe może prowadzić do uszkodzenia serca i innych struktur układu krążenia – wskazuje ekspert.
Niezdrowy styl życia – nieprawidłowa dieta, brak aktywności fizycznej, przewlekły stres, palenie tytoniu czy nadmierne spożycie alkoholu – zwiększa ryzyko zarówno chorób nowotworowych, jak i schorzeń sercowo-naczyniowych. – Właśnie dlatego w kardioonkologii ogromną wagę przykłada się do profilaktyki, a szczególnie do promowania aktywności fizycznej jako elementu wspomagającego leczenie i poprawiającego ogólny stan zdrowia pacjentów – dodaje profesor.
Czytaj też:
Krajowa Sieć Onkologiczna. „Koordynatorzy będą najważniejszą grupą"
Prof. Sebastian Szmit ukończył Wojskową Akademię Medyczną w Łodzi. Przez 10 lat związany był zawodowo z Wojskowym Instytutem Medycznym. W latach 2012–2022 pracował w Klinice Krążenia Płucnego, Chorób Zakrzepowo-Zatorowych i Kardiologii Europejskiego Centrum Zdrowia w Otwocku jako konsultant kardiologiczny Oddziału Onkologii.
Od grudnia 2022 roku kieruje Zakładem Kardioonkologii w Centrum Medycznym Kształcenia Podyplomowego oraz pełni funkcję konsultanta ds. kardioonkologii w Narodowym Instytucie Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie.
Jest kardiologiem i onkologiem klinicznym, łączącym praktykę kliniczną z naukową. Specjalizuje się w leczeniu powikłań sercowo-naczyniowych terapii przeciwnowotworowej oraz w personalizacji leczenia onkologicznego u chorych z chorobami serca.
Prof. Sebastian Szmit koordynuje sekcję kardiologii onkologicznej Polskiej Grupy Badawczej Chłoniaków, jest przewodniczącym Sekcji Leczenia Wspomagającego w Polskim Towarzystwie Onkologii Klinicznej (PTOK) która dzięki jego staraniom stała się oficjalnym partnerem naukowym Multinational Association of Supportive Care in Cancer (MASCC). Na szczeblu międzynarodowym jest przewodniczącym Education & Training Advisory Committee International Cardio-Oncology Society oraz współtwórcą i pierwszym przewodniczącym Study Group on Thrombosis, Council of Cardio-Oncology, European Society of Cardiology.