Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) to postępująca, nieodwracalna choroba układu oddechowego, która przez lata rozwija się niemal bezobjawowo. Najczęściej dotyka osoby po 40. roku życia, przede wszystkim palaczy tytoniu, ale nie tylko. Szacuje się, że w Polsce na POChP choruje ponad 2 miliony osób, z czego ponad połowa nie ma postawionej diagnozy. Wczesne rozpoznanie i leczenie mogą znacznie spowolnić postęp choroby i poprawić komfort życia.
Co to jest POChP?
POChP to przewlekły stan zapalny dróg oddechowych, który prowadzi do trwałego zwężenia (obturacji) oskrzeli i zmniejszenia przepływu powietrza w płucach. Główne mechanizmy choroby to przewlekłe zapalenie oskrzeli i rozedma płuc. Choroba najczęściej rozwija się w wyniku długotrwałej ekspozycji na szkodliwe czynniki – głównie dym tytoniowy, ale również pyły i gazy drażniące w środowisku pracy.
Pierwsze objawy – nie ignoruj ich!
Wczesne objawy POChP mogą być niespecyficzne i łatwo je pomylić z przeziębieniem, przemęczeniem czy skutkami starzenia się. Zaniepokoić powinny:
Przewlekły kaszel – często suchy lub z niewielką ilością odkrztuszanej plwociny. Kaszel utrzymuje się przez większość dni w tygodniu, przez kilka miesięcy lub lat.
Duszność – początkowo podczas wysiłku, np. wchodzenia po schodach, później także w spoczynku. Duszność nasila się z czasem.
Świszczący oddech – charczenie, świsty słyszalne przy oddychaniu, szczególnie podczas wydechu.
Nadmiar wydzieliny – gęsta, trudna do odkrztuszenia plwocina, szczególnie rano.
Zmniejszenie tolerancji wysiłku – zadyszka przy codziennych czynnościach, jak sprzątanie, zakupy czy spacer.
Częste infekcje dróg oddechowych – np. zapalenie oskrzeli, które przedłuża się lub nawraca kilka razy w roku.
Te symptomy rozwijają się powoli, dlatego pacjenci często je ignorują lub przypisują innym przyczynom. Niestety, opóźnione rozpoznanie POChP oznacza trudniejszą kontrolę objawów i szybsze pogarszanie się stanu zdrowia.
Kto jest najbardziej narażony?
Do głównych czynników ryzyka POChP należą:
Palenie papierosów – odpowiada za 80–90% przypadków POChP,
Długotrwała ekspozycja na zanieczyszczenia powietrza – w domu i w pracy,
Przebyte infekcje dróg oddechowych w dzieciństwie,
Astma – nieleczona lub źle kontrolowana,
Predyspozycje genetyczne – np. niedobór alfa-1-antytrypsyny.
Warto podkreślić, że POChP nie jest wyłącznie chorobą palaczy – może rozwijać się również u osób narażonych na pyły i dymy w miejscu pracy (np. górników, spawaczy, piekarzy), a także u osób mieszkających w rejonach o dużym zanieczyszczeniu powietrza.
Czytaj też:
Aplikacja Moje POChP pomoże przygotować się do wizyty u lekarza. Ruszyła kampania edukacyjna
Jak rozpoznać?
Podstawowym badaniem diagnostycznym w POChP jest spirometria, która mierzy objętość i szybkość przepływu powietrza przez drogi oddechowe. Charakterystyczny dla POChP jest spadek wskaźnika FEV1/FVC poniżej 70%.
Dodatkowo lekarz może zlecić:
RTG lub tomografię klatki piersiowej,
badania krwi (m.in. gazometrię),
testy oceniające nasilenie objawów (np. kwestionariusz CAT, mMRC).
Co dalej po rozpoznaniu?
POChP to choroba nieuleczalna, ale możliwa do opanowania. Leczenie opiera się na:
Rzuceniu palenia – to najważniejszy i najskuteczniejszy krok w spowolnieniu choroby,
Leczeniu farmakologicznym – głównie wziewnymi lekami rozszerzającymi oskrzela i kortykosteroidami,
Rehabilitacji oddechowej – poprawia tolerancję wysiłku i jakość życia,
Szczepieniach – przeciw grypie i pneumokokom, które zmniejszają ryzyko zaostrzeń,
Tlenoterapii – u pacjentów z przewlekłą niewydolnością oddechową.
Jeśli od dłuższego czasu masz przewlekły kaszel, duszność przy wysiłku i świszczący oddech – nie zwlekaj z wizytą u lekarza. Wczesne wykrycie POChP i odpowiednie leczenie mogą znacząco poprawić komfort życia i spowolnić rozwój choroby. Nie czekaj, aż „zwykły kaszel” odbierze ci oddech.
Czytaj też:
Pulmonolog: Każdy powinien wykonać spirometrię, to pozwoli wykryć groźną chorobę