Na stronie pacjent.gov.pl Ministerstwo Zdrowia przedstawiło instrukcje dla osób obciążonych genetycznie chorobami nowotworowymi. Podpowiada, jak sprawdzić, czy jest się w grupie ryzyka oraz jakie działania można podjąć, gdy odpowiedź na to pytanie może być twierdząca.
Genetyczne obciążenie nowotworami
„Masz rodzinne predyspozycje do chorób nowotworowych? Skorzystaj z możliwości opieki nad rodzinami wysokiego, dziedzicznie uwarunkowanego ryzyka zachorowania na nowotwory złośliwe” – informuje MZ
Resort pisze, że w większości przypadków nie można przewidzieć, że się zachoruje na raka. Nowotwory pojawiają się na skutek uszkodzeń kodu genetycznego i niekontrolowanego namnażania się komórek.
Czytaj też:
Kulejąca profilaktyka zdrowotna w Polsce. Dlaczego tak rzadko kontrolujemy swoje zdrowie?
Rozwój choroby nowotworowej może świadczyć o predyspozycji genetycznej, która zwiększa ryzyko zachorowania, chociaż o nim nie przesądza. MZ przypomina jednocześnie, że na ryzyko zachorowania wpływają też czynniki na które mamy wpływ. To m.in. niewłaściwa dieta, palenie tytoniu czy brak aktywności fizycznej.
Ryzyko nowotworu – jak sprawdzić?
MZ informuje, że dziedziczne uwarunkowania zachorowania na raka można podejrzewać przede wszystkim, gdy:
- chorobę wykryto u osób z bliskiej rodziny w bardzo młodym wieku,
- taki sam typ nowotworu pojawił się u kilku blisko spokrewnionych osób w rodzinie,
- raka u bliskiej osoby wykryto obustronnie w narządach parzystych (np. obustronny rak piersi, obustronny rak nerki)
- zachorowania występowały synchroniczne (np. w tym samym czasie w jelicie grubym stwierdzono dwa niezależne ogniska raka),
- ta sama osoba zachorowała kolejno na dwa typy raka, np. błony śluzowej trzonu macicy, a następnie na raka jelita grubego,
- stwierdzono szczególne cechy zachorowania (np. rak piersi u mężczyzny, rak jelita grubego współistniejący z licznymi polipami jelita grubego, nowotwory związane z nerwiakowłókniakowatością).
Opieka nad rodzinami z podwyższonym ryzykiem
Resort zdrowia informuje, że w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia można skorzystać z opieki nad rodzinami wysokiego, dziedzicznie uwarunkowanego ryzyka zachorowania na nowotwory złośliwe.
Czytaj też:
Krystyna Wechmann dla Newsmed: Profilaktyka i genetyka to dziś priorytet w onkologii
Można z niej skorzystać, gdy choroba nowotworowa wystąpiła:
- u krewnych pierwszego stopnia (rodzice),
- u krewnych drugiego stopnia (dziadkowie, rodzeństwo),
- u bliskich dalszego stopnia (pradziadkowie, ciotki, wujkowie, stryjkowie).
Taki rodzaj opieki zapewni prewencję i umożliwi ewentualne wczesne wykrycie wybranych nowotworów dziedzicznych:
- raka piersi lub raka jajnika,
- raka jelita grubego lub raka błony śluzowej trzonu macicy,
- siatkówczaka lub choroby von Hippel–Lindau (VHL).
Opieka nad osobami z wysokim ryzykiem raka – na co można liczyć?
Opieka nad rodzinami wysokiego, dziedzicznie uwarunkowanego ryzyka nowotworów złośliwych składa się z porad i badań, które określą, czy pacjent jest narażony na zachorowanie. Jeśli tak się okaże, to w ramach NFZ są oferowane:
- kontrolne wizyty w poradni,
- badania diagnostyczne.
Jak się zgłosić na badania?
By skorzystać z badań i konsultacji w ramach opieki nad rodzinami, należy się zgłosić do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej lub do specjalisty. On zdecyduje o dalszym postępowaniu i wystawi skierowanie do wybranej poradni:
- genetycznej
- genetyczno-onkologicznej
- onkologicznej.
Czytaj też:
Przełom w raku płuca. Prof. Kowalski: „Ginie więcej komórek nowotworowych”
Jak wyszukać poradnię?
Adres poradni, do której można się zgłosić, można znaleźć się na stronie NFZ, za pośrednictwem wyszukiwarki informator o umowach. Należy wybrać najbliższy swojego miejsca zamieszkania oddział NFZ, a następnie w polu „Kod produktu kontraktowanego” wybrać z listy rodzaj świadczenia, czyli „Opieka nad rodzinami wysokiego, dziedzicznie uwarunkowanego ryzyka zachorowania na raka jajnika”.
Można też zapytać o program konsultanta na bezpłatnej, całodobowej infolinii NFZ (800 190 590) lub pracownika sali obsługi klientów w oddziale wojewódzkim NFZ.