Zarówno astma, jak i przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) należą do grupy chorób obturacyjnych, czyli takich, w których przepływ powietrza przez drogi oddechowe jest ograniczony. Objawy są podobne – przewlekły kaszel, duszność, ucisk w klatce piersiowej, świsty. Różnice są jednak istotne, a ich rozpoznanie ma kluczowe znaczenie dla leczenia i rokowania.
Czym jest astma?
Astma oskrzelowa to przewlekła choroba zapalna dróg oddechowych, zwykle rozpoczynająca się w dzieciństwie lub w młodym wieku. Ma podłoże alergiczne lub niealergiczne i cechuje się nadreaktywnością oskrzeli, co prowadzi do ich czasowego zwężenia pod wpływem różnych czynników – alergenów, wysiłku fizycznego, zimnego powietrza czy infekcji.
Typowe cechy astmy:
- zmienność objawów – mogą ustępować samoistnie lub po lekach;
- występowanie napadów duszności, szczególnie w nocy lub nad ranem;
- często towarzyszy jej alergia (np. atopowe zapalenie skóry, katar sienny);
- objawy pojawiają się epizodycznie;
- odpowiedź na leczenie wziewnymi sterydami jest zwykle bardzo dobra.
Czym jest POChP?
Przewlekła obturacyjna choroba płuc to choroba postępująca, wywołana długotrwałym narażeniem na czynniki drażniące, głównie dym tytoniowy. Charakteryzuje się nieodwracalnym zwężeniem dróg oddechowych, przewlekłym stanem zapalnym oskrzeli i często rozedmą płuc. POChP najczęściej pojawia się po 40. roku życia.
Typowe cechy POChP:
- stała duszność i kaszel – zwykle nasilające się z czasem;
- produktywny kaszel z odkrztuszaniem plwociny;
- objawy są trwałe i mało zmienne;
- związana z paleniem tytoniu (obecnie lub w przeszłości);
- ograniczona odpowiedź na leki rozszerzające oskrzela i sterydy.
Dlaczego właściwe rozpoznanie jest tak ważne?
Postawienie trafnej diagnozy wpływa na wybór leczenia i rokowanie. Astma dobrze reaguje na leczenie przeciwzapalne (wziewne glikokortykosteroidy), podczas gdy w POChP stosuje się głównie leki rozszerzające oskrzela. Dodatkowo w POChP ważne są działania niefarmakologiczne: rzucenie palenia, rehabilitacja oddechowa i szczepienia ochronne.
Nierozpoznane POChP może prowadzić do przewlekłej niewydolności oddechowej, a astma nieleczona lub źle kontrolowana zwiększa ryzyko zaostrzeń, hospitalizacji i zgonu.
Diagnostyka – jak rozróżnić te choroby?
Podstawowym badaniem różnicującym obie choroby jest spirometria z próbą rozkurczową. W POChP obturacja utrzymuje się mimo podania leków rozszerzających oskrzela, natomiast w astmie zwykle ulega istotnej poprawie.
Dodatkowo pomocne są:
- testy alergiczne (skórne lub IgE całkowite);
- badanie poziomu eozynofilów we krwi;
- próby prowokacyjne;
- RTG lub TK klatki piersiowej (w celu wykluczenia innych przyczyn objawów).
Czytaj też:
Brakuje Ci tchu? Sprawdź, kiedy duszność wymaga pilnej wizyty u lekarza!
Czy można mieć jednocześnie astmę i POChP?
Tak. Istnieje stan zwany zespołem nakładania astmy i POChP (ang. ACO – asthma-COPD overlap), który łączy cechy obu chorób. Dotyczy zwykle osób starszych, które miały astmę w młodości i palą lub paliły papierosy. Diagnoza i leczenie ACO są trudniejsze i wymagają indywidualnego podejścia.
Choć astma i POChP mają wiele wspólnych objawów, różnią się przyczynami, przebiegiem i reakcją na leczenie. Jeśli masz przewlekły kaszel, duszność lub świsty – nie diagnozuj się samodzielnie. Udaj się do lekarza pulmonologa i wykonaj spirometrię. Tylko precyzyjna diagnoza pozwala skutecznie kontrolować objawy i poprawić jakość życia.
Czytaj też:
Duszność, bóle głowy, katar, swędząca skóra. Nie lekceważ tych objawów