Zespół stopy cukrzycowej to jedno z najbardziej podstępnych powikłań cukrzycy. Termin ten określa nie jedno schorzenie, ale wiele różnych zmian chorobowych w obrębie stóp spowodowanych długoletnią i źle leczoną cukrzycą.
Szacuje się, że naszym kraju na cukrzycę może chorować nawet 3 mln osób, natomiast z zespołem stopy cukrzycowej boryka się 250 tys. chorych, a kolejne 200 tys. jest zagrożonych chorobą.
To bardzo poważne powikłanie
Stopa cukrzycowa może rozwinąć się w wyniku niedotleniania kończyn wynikającego z zaburzonego ukrwienia w obrębie stopy. Proces niedotlenianie dotyczy skóry, tkanek miękkich, mięśni, nerwów i kości – zatem wszystkich struktur stopy.
Najbardziej narażeni na rozwój zespołu stopy cukrzycowej są pacjenci z rozwiniętą polineuropatią, której głównym objawem jest utrata czucia, a także niedokrwienie kończyn.
Mamy wtedy do czynienia z obiema patologiami, stopą cukrzycową neuropatyczną, gdy zmiany chorobowe spowodowane są uszkodzeniem obwodowego układu nerwowego oraz stopą cukrzycową niedokrwienną.
Leczenie stopy cukrzycowej
Zespół stopy cukrzycowej jest powikłaniem, w którym zmiany chorobowe dotyczą skóry, kości, mięśni, naczyń krwionośnych i nerwów. Dlatego leczenie najczęściej jest kompleksowe i interdyscyplinarne, wymaga czasu i zaangażowania lekarzy wielu specjalizacji, jak diabetolog, chirurg, chirurg naczyniowy, ortopeda, dietetyk i podolog.
Zacząć należy od wyrównania poziomu glikemii, wyeliminowania czynników ryzyka, jak palenie tytoniu i zaburzenia lipidowe.
Niedokrwienna stopa cukrzycowa spowodowana jest zmianami miażdżycowymi, dlatego konieczne jest rewaskularyzacyjne, a więc udrożnienie naczyń krwionośnych.
– U części chorych najpierw musimy naprawić system naczyniowy, czyli doprowadzanie krwi do części dystalnych stopy, bo inaczej się nigdy nie zagoi i leczenie nie ma sensu. Te możliwości istnieją w ramach prac chirurgów naczyniowych – mówił jakiś czas temu dla Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego prof. Arkadiusz Jawień chirurg naczyniowy. Może to się odbywać poprzez stosowanie baloników przy większych tętnicach lub stentów.
W przypadku stopy cukrzycowej neuropatycznej kluczowe jest odciążenie miejsca narażonego na powstanie rany lub całej kończyny. Pacjent nie powinien stawać na stopie, ani w jakikolwiek inny sposób narażać jej na nacisk. Odbywa się to poprzez leżenie w łóżku, korzystanie z wózka inwalidzkiego, odpowiedniego obuwia, wkładek, opatrunku gipsowego czy chodzenie przy pomocy kul łokciowych.
Co jest jeszcze elementem leczenie stopy cukrzycowej?
- oczyszczenie rany, czyli usunięcie martwych tkanek,
- leczenie infekcji ogólnej lub zakażenia kości poprzez antybiotykoterapię,
- rekonstrukcja naczyń krwionośnych,
- przeszczep skóry w przypadku dużych ubytków,
- opatrunki,
- rehabilitacja.
Wielu chorych zgłasza się do poradni w bardzo późnym stadium, dlatego często nie ma szans na uratowanie stopy, konieczna jest amputacja palców, fragmentów lub całej stopy, a nawet całej nogi.
Czytaj też:
Stopa cukrzycowa. Polscy specjaliści: Nie musi się kończyć amputacją