Jednym z najistotniejszych zadań PCMH, który powstał jako pierwszy w Europie, jest integracja europejskich działań w obszarze onkologii z aktywnościami krajowymi wynikającymi z Narodowej Strategii Onkologicznej, a także wzmacnianie współpracy między środowiskami zaangażowanymi w rozwój nauki i nowoczesnej opieki onkologicznej w Polsce.
Pierwszy w Unii
W maju tego roku w Warszawie oficjalnie zainaugurowano działalność Polish Cancer Mission Hub (PCMH) – pierwszej takiej struktury w Europie, powołanej w ramach projektu ECHoS – Establishing Cancer Mission Hubs: Networks and Synergies. Projekt ECHoS, finansowany przez Komisję Europejską w ramach programu Horizon Europe, ma na celu stworzenie i skoordynowanie sieci krajowych Hubów Mission Cancer (Misji Rak) we wszystkich państwach członkowskich UE. Ich zadaniem jest wzmacnianie wdrażania Europejskiego Planu Walki z Rakiem oraz inicjatyw Mission Cancer poprzez integrację działań krajowych i europejskich, rozwój współpracy międzysektorowej oraz przyspieszanie wdrażania innowacji w onkologii.
– Hub powinien integrować środowisko, a nie zastępować istniejące struktury. Już na starcie naszej działalności widzimy, że taki przekaz zyskał zaufanie wielu partnerów – podkreśla prof. Iwona Ługowska, Pełnomocnik Dyrektora Narodowego Instytutu Onkologii ds. Współpracy Międzynarodowej, która kieruje PCMH.
Pierwsze miesiące działalności – diagnoza potrzeb i priorytetów
W pierwszych miesiącach funkcjonowania Hubu zorganizowano cykl warsztatów z udziałem wszystkich kluczowych grup interesariuszy, aby wspólnie określić potrzeby, wyzwania i bariery rozwoju onkologii w Polsce – zawsze kierując się dobrostanem pacjenta jako centralnym punktem odniesienia. W warsztatach uczestniczyli przedstawiciele całego onkologicznego ekosystemu: organizacji pacjentów, klinicystów, naukowców, przedstawicieli administracji publicznej oraz reprezentantów przemysłu farmaceutycznego i medtech.
– Dzięki warsztatom powstały pierwsze listy priorytetów, które stanowią podstawę dla dalszych prac Hubu. Warsztaty pokazały, że wspólna praca różnych środowisk pozwala szybko ujawnić realne potrzeby systemu i sfery wymagające interwencji. Zidentyfikowano luki systemowe, bariery we wdrażaniu innowacji, obszary wymagające organizacyjnego lub legislacyjnego wzmocnienia oraz potrzeby edukacyjne. To stworzyło solidny fundament pod dalsze działania Hubu – mówi Lidia Dyndor z Biura Współpracy Międzynarodowej NIO-PIB, odpowiedzialna w hubie za działania administracyjne.
Współpraca, edukacja, innowacje i rosnące uznanie międzynarodowe
Warsztaty były niezwykle cennym, ale nie jedynym obszarem aktywności zespołu Hubu. Intensywna praca rozpoczęła się już dzień po oficjalnej inauguracji, kiedy to zespół PCMH został zaproszony do udziału w Cancer Mission Fairs (Targach Misji Cancer), podczas których Agnieszka Janowska, kierująca Biurem Współpracy Międzynarodowej NIO, prezentowała drogę, jaką Polska musiała przejść, aby możliwe było uruchomienie pierwszego w Europie Hubu.
Podczas tego wydarzenia PCMH zostało wskazane jako model referencyjny dla innych państw członkowskich. Przedstawiciele PCMH uczestniczyli również w inauguracjach kolejnych hubów w Europie – w lipcu na otwarciu Cancer Mission Hub w Grecji oraz w listopadzie na otwarciu Cancer Mission Hub w Finlandii, gdzie dzielili się doświadczeniami w zakresie uruchamiania struktur, budowania zespołów i angażowania interesariuszy.
Perspektywę PCMH zaprezentowano także na Kongresie Onkologii Polskiej, pokazując możliwości budowania ścieżek pacjenta. Niedługo później, na zaproszenie European Cancer Organisation, podczas konferencji ESMO w Berlinie prof. Iwona Ługowska omówiła rolę krajowych hubów w integracji systemowej. Ważnym wystąpieniem było także to na XXIX Gliwice Scientific Meetings, gdzie – w gronie międzynarodowych ekspertów nauk podstawowych – omawiano potencjał platformy współpracy, jaką stanowi Hub.
Znaczącym wyróżnieniem było również zaproszenie do Brukseli na Town Hall Meeting, gdzie prezentacja PCMH spotkała się z uznaniem Komisji Europejskiej oraz przedstawicieli europejskich instytucji, którzy docenili praktyczne doświadczenia Polski w tworzeniu nowego modelu koordynacji działań onkologicznych.
– Bardzo często jesteśmy pytani o nasze pierwsze doświadczenia: jak stworzyliśmy Hub, jak rozpoczęliśmy działania, jak angażujemy środowiska. Widzimy realne zainteresowanie naszą pracą w Europie i chętnie dzielimy się wiedzą, bo sukces tej inicjatywy zależy właśnie od uczenia się od siebie nawzajem – podkreśla Agnieszka Janowska.
Najważniejsze wnioski
Konferencja Polish Cancer Mission Hub, która odbyła się 5 grudnia 2025 r. w Narodowym Instytucie Onkologii, była pierwszą okazją do zebrania w jednym miejscu wszystkich grup interesariuszy polskiej onkologii i omówienia kierunków rozwoju Hubu. Wydarzenie potwierdziło również silne wsparcie instytucji publicznych dla PCMH, a także przyniosło akceptację trzech kluczowych tzw. Task Forces (Grup Zadaniowych): Patient Pathway (Ścieżki Pacjenta), Clinical Trials (Badania Kliniczne) i Digital Medicine (Medycyna Cyfrowa).
Uwidoczniło także wyjątkowo mocny głos pacjentów, w tym apel o wdrożenie inicjatywy Right to Be Forgotten. Jej celem jest zabezpieczenie osób, które przebyły chorobę nowotworową, przed dyskryminacją wynikającą z ich historii medycznej, szczególnie w obszarze dostępu do usług finansowych – np. ubezpieczeń, kredytów czy pożyczek, podkreślając jej znaczenie dla jakości życia osób po zakończonym leczeniu onkologicznym.
– Dzięki współpracy PCMH z zespołem Narodowej Strategii Onkologicznej mamy szansę uzupełnić nasze działania o inicjatywy europejskie, respektując specyfikę krajowego systemu – podkreślił prof. Piotr Rutkowski, pełnomocnik dyrektora NIO ds. Narodowej Strategii Onkologicznej.
Podczas konferencji zaprezentowano także szerokie możliwości finansowania projektów onkologicznych, a część organizacyjna i komunikacyjna doprecyzowała ramy dalszych działań.
Konferencja potwierdziła, że Hub jest potrzebną i oczekiwaną platformą współpracy, a wypracowane wspólnie kierunki stanowią solidny fundament działań na nadchodzące miesiące. Kluczowe będzie nie tylko dalsze wzmacnianie współpracy pomiędzy grupami interesariuszy, lecz także rozpoczęcie pracy nad ustalonymi priorytetami.
Na koniec spotkania jasno wybrzmiała pilna potrzeba wspólnego tworzenia ścieżek dla chorych, w tym – jako uzupełnienie Narodowej Strategii Onkologicznej – dla pacjentów z nowotworami rzadkimi. W tym kontekście naturalnym kierunkiem rozwoju jest współpraca z siecią EURACAN, a NIO-PIB, jako ośrodek referencyjny oraz Krajowy Ośrodek Monitorujący Krajową Sieć Onkologiczną, może odegrać kluczową rolę w budowaniu polskiego modelu koordynacji opieki w tych grupach nowotworów.
– Fakt, że to właśnie Polsce powierzono utworzenie pierwszego Hubu w Europie, jest wyrazem ogromnego zaufania. Dla nas to misja, którą realizujemy z pełnym zaangażowaniem – podsumowuje prof. Beata Jagielska, Dyrektor NIO-PIB.
Czytaj też:
550 mln zł na onkologię. Radiofarmaceutyki, biopsja płynna i chirurgia robotyczna wśród badań ABMCzytaj też:
Polki częściej chorują na nowotwory onkologiczne niż średnia w UE. Oto 10 rekomendacji działań, które mają to zmienić