Choroby układu sercowo-naczyniowego, w tym choroba wieńcowa, zawał serca, niewydolność serca czy udar mózgu, są najczęstszą przyczyną przedwczesnych zgonów w Polsce. Wielu tragediom można by zapobiec, gdyby pacjenci szybciej zgłaszali się do lekarza i nie ignorowali pierwszych niepokojących symptomów.
Eksperci wskazują pięć najważniejszych objawów, które powinny natychmiast skłonić do konsultacji kardiologicznej.
1. Ból w klatce piersiowej
To najbardziej znany i jednocześnie najgroźniejszy sygnał. Charakterystyczny jest ból uciskający, piekący lub ściskający, który może promieniować do ramienia, żuchwy, szyi czy pleców. Najczęściej pojawia się przy wysiłku lub stresie i ustępuje w spoczynku.
Takie objawy mogą świadczyć o chorobie wieńcowej – czyli niedokrwieniu mięśnia sercowego. Jeśli ból pojawia się nagle, jest bardzo silny i nie ustępuje po kilku minutach, należy niezwłocznie wezwać pogotowie. To może być zawał serca.
2. Duszność przy niewielkim wysiłku
Zdarza się, że pacjent nagle zauważa brak tchu podczas wchodzenia po schodach czy wykonywania codziennych czynności, które wcześniej nie powodowały zadyszki. Duszność, szczególnie w nocy lub w pozycji leżącej, może być objawem niewydolności serca.
Warto pamiętać, że niewydolność serca rozwija się stopniowo i początkowo daje niespecyficzne objawy, łatwe do zbagatelizowania. To jeden z powodów, dla których rozpoznanie stawiane bywa zbyt późno.
3. Kołatania i zaburzenia rytmu serca
Przyspieszone bicie serca, uczucie „przeskakiwania” rytmu lub nagłe pauzy mogą świadczyć o arytmii. Niektóre z nich są niegroźne, ale inne – jak migotanie przedsionków – wiążą się z dużym ryzykiem udaru mózgu i wymagają leczenia.
Jeśli kołatania serca powtarzają się, towarzyszy im ból, duszność czy omdlenia, konieczna jest pilna diagnostyka kardiologiczna, np. badanie EKG czy holterowskie monitorowanie rytmu serca.
Czytaj też:
Prof. Kamiński: Ból w klatce piersiowej to nie zawsze zawał
4. Obrzęki nóg i kostek
Niewielkie opuchnięcie nóg po całym dniu bywa bagatelizowane, jednak utrzymujące się lub nasilające obrzęki mogą być wczesnym objawem niewydolności krążenia. Gromadzenie się płynu w tkankach wynika z osłabionej pracy serca, które nie jest w stanie efektywnie pompować krwi.
Warto obserwować, czy opuchlizna nie pojawia się regularnie i czy nie towarzyszy jej przyrost masy ciała związany z zatrzymywaniem płynów.
5. Nagłe osłabienie i omdlenia
Niewyjaśnione epizody nagłego osłabienia, zawrotów głowy czy omdleń mogą świadczyć o poważnych zaburzeniach rytmu serca lub o niedokrwieniu mózgu. To sygnały alarmowe, których nie wolno ignorować.
Jeśli omdleniu towarzyszą ból w klatce piersiowej, duszność czy zaburzenia mowy i widzenia – należy natychmiast wezwać pomoc medyczną.
Czytaj też:
„Przeżyłam trzy zatrzymania krążenia. Badania genetyczne dały mi życie”
Styl życia ma znaczenie
Rozpoznanie i leczenie chorób serca to jedno, ale równie ważna jest profilaktyka. Eksperci zgodnie podkreślają, że zdrowy styl życia może znacząco zmniejszyć ryzyko chorób układu krążenia.
Dieta – najlepiej sprawdza się model śródziemnomorski, bogaty w warzywa, owoce, ryby i oliwę z oliwek, z ograniczeniem soli, czerwonego mięsa i produktów przetworzonych.
Aktywność fizyczna – minimum 150 minut umiarkowanej aktywności tygodniowo (np. szybki marsz, jazda na rowerze).
Regularne kontrole – ciśnienia tętniczego, poziomu cholesterolu i cukru we krwi.
Rezygnacja z palenia – nikotyna znacząco zwiększa ryzyko zawału i udaru.
Utrzymywanie prawidłowej masy ciała – nadwaga obciąża serce i sprzyja rozwojowi nadciśnienia i cukrzycy.
Czytaj też:
„Serce biło 240 razy na minutę. Przeżyłem dzięki szczęściu. Wielu pacjentów może go nie mieć”
Kiedy do lekarza?
Każdy z opisanych objawów powinien być powodem do konsultacji. W razie nagłego bólu w klatce piersiowej, nasilonej duszności czy utraty przytomności – należy natychmiast wezwać pogotowie. Wczesna reakcja i szybkie wdrożenie leczenia ratują życie.
Serce wysyła sygnały alarmowe, których nie wolno lekceważyć. Ból w klatce piersiowej, duszność, kołatania, obrzęki i nagłe omdlenia to objawy, które mogą świadczyć o poważnych chorobach układu krążenia. Odpowiednia profilaktyka i regularne badania pozwalają zmniejszyć ryzyko, a szybka diagnoza może uratować życie.