Zakrzepica żył głębokich (ang. DVT – deep vein thrombosis) to stan, w którym w świetle żyły – najczęściej w łydce lub udzie – powstaje zakrzep, czyli skrzep krwi, który utrudnia lub blokuje przepływ krwi. Choć organizm posiada mechanizmy przeciwdziałające takim zjawiskom, niektóre czynniki mogą zaburzyć równowagę między krzepnięciem a rozpuszczaniem skrzepów.
Największym zagrożeniem w przebiegu zakrzepicy jest możliwość oderwania się fragmentu zakrzepu i przemieszczenia go do płuc, co może prowadzić do zatorowości płucnej – stanu zagrażającego życiu.
Kto jest narażony?
Zakrzepica nie dotyczy wyłącznie osób starszych. Wśród czynników ryzyka znajdują się m. in.:
- długotrwałe unieruchomienie (np. po operacji, urazie, w czasie długiego lotu),
- ciąża i połóg,
- nowotwory i chemioterapia,
- palenie tytoniu,
- otyłość,
- doustna antykoncepcja hormonalna lub hormonalna terapia zastępcza (HTZ),
- żylaki kończyn dolnych,
- uwarunkowania genetyczne.
Rozwija się skrycie
Właśnie dlatego zakrzepica jest tak groźna – u wielu pacjentów rozwija się skrycie, bez spektakularnych objawów. Czasem jedynym sygnałem jest lekki ból lub uczucie ciężkości w nodze. Do typowych objawów należą:
- ból i obrzęk jednej kończyny dolnej (najczęściej łydki lub uda),
- uczucie napięcia lub ciężkości w nodze,
- zaczerwienienie lub podwyższona temperatura skóry w miejscu zakrzepu,
- zwiększone ucieplenie kończyny,
- poszerzenie żył powierzchownych, które stają się bardziej widoczne.
Warto pamiętać, że zakrzepica zwykle dotyczy jednej nogi – gdy objawy pojawiają się po jednej stronie, warto jak najszybciej skonsultować się z lekarzem.
Czytaj też:
Prof. Łukasz Paluch: Tak nie można leczyć niewydolności żylnej
Zakrzepica a zatorowość płucna
Jeśli skrzep się oderwie i przemieści z prądem krwi do płuc, może dojść do zatorowości płucnej – nagłego zablokowania tętnicy płucnej. Objawy zatorowości to:
- nagła duszność,
- ból w klatce piersiowej, nasilający się przy oddychaniu,
- krwioplucie,
- przyspieszony oddech i tętno,
- omdlenie lub zasłabnięcie.
W takiej sytuacji konieczna jest natychmiastowa pomoc medyczna – zatorowość płucna może prowadzić do zatrzymania krążenia i śmierci.
Diagnoza – ocena przepływu krwi
Podstawowym badaniem diagnostycznym jest USG dopplerowskie żył kończyn dolnych, które pozwala ocenić przepływ krwi i obecność skrzepów. Dodatkowo oznacza się poziom D-dimerów we krwi – ich wysoki poziom może sugerować aktywny proces zakrzepowy, choć nie jest jednoznaczny.
Czytaj też:
Żylaki to nie tylko problem estetyczny. Sprawdź, kiedy iść do lekarza, zanim będzie za późno
Leczenie i profilaktyka
Leczenie zakrzepicy opiera się głównie na stosowaniu leków przeciwzakrzepowych. W cięższych przypadkach może być konieczna tromboliza (rozpuszczenie skrzepu) lub zabieg chirurgiczny.
Aby zmniejszyć ryzyko zakrzepicy:
- ruszaj się regularnie, szczególnie podczas długich podróży (wstawaj, poruszaj nogami, napinaj mięśnie łydek),
- pij odpowiednią ilość płynów,
- unikaj palenia tytoniu,
- stosuj pończochy uciskowe w razie zaleceń lekarskich,
- konsultuj z lekarzem przyjmowanie antykoncepcji hormonalnej, szczególnie jeśli masz inne czynniki ryzyka.
Zakrzepica żył głębokich to choroba, która może rozwijać się cicho, ale konsekwencje jej zignorowania mogą być tragiczne. Szybka diagnoza i leczenie ratują życie. Jeśli zauważysz ból i obrzęk w jednej nodze lub masz inne objawy, które budzą niepokój – nie zwlekaj z wizytą u lekarza.
Czytaj też:
Prof. Łukasz Paluch: Kobiety odczuwają ból po stosunku seksualnym. Nie powinniśmy się na to zgadzać