Cukrzyca to jedno z najpoważniejszych światowych wyzwań zdrowotnych, schorzenie zaliczane do tzw. chorób cywilizacyjnych, czyli niezakaźnych, zależnych od stylu życia i warunków środowiskowych. Diabetyków jest coraz więcej, dane wskazują, ze odsetek chorych na cukrzycę w społeczeństwie podwoił się w ciągu trzech ostatnich dekad.
Stan przedcukrzycowy
W Polsce, według szacunków, jest około 3,5 mln osób z cukrzycą. 90 proc. z nich choruje na cukrzycę typu 2. 20 proc. chorych nie jest świadomych swojego stanu. Do tego dochodzi jeszcze stan przedcukrzycowy. To nie jest jeszcze choroba, ale stan, kiedy poziom glikemii (cukru we krwi) jeszcze nie wskazuje na pełnoobjawową cukrzycę, ale już wykracza poza przyjęte normy. Inaczej mówiąc, to stan pośredni między byciem zdrowym a cukrzycą.
Według kryteriów przyjętych przez diabetologów stan przedcukrzycowy rozpoznaje się, gdy glikemia na czczo mieści się w zakresie 100–125 mg/dl, a także glikemia po dwóch godzinach od doustnego przyjęcia glukozy wynosi 140–199 mg/dl. Stany te określane są jako nieprawidłowa glikemia na czczo (impaired fasting glucose – IFG) oraz nieprawidłowa tolerancja glukozy (impaired glucose tolerance – IGT). Co ważne badanie powinno zostać wykonane w warunkach laboratoryjnych z wykorzystaniem krwi żylnej, a nie z pomocą glukometru.
To objaw zmniejszonej wrażliwości organizmu na insulinę produkowaną przez trzustkę i wyraźny sygnał do zmiany stylu życia i – jeżeli będzie to konieczne – wdrożenia farmakoterapii. Inaczej stan przedcukrzycowy może przejść w cukrzycę typu 2, istnieje też ryzyko wielu powikłań, na czele ze chorobami sercowo-naczyniowymi, schorzeniami nerek i nowotworami.
Objawy w przypadku stanu przedcukrzycowego są podobne do tych towarzyszących cukrzycy. Czyli przede wszystkim zwiększone oddawanie moczu i wzmożone pragnienie. Poza tym: zmęczenie, osłabienie, wahania wagi, częstsze infekcje i zmiany skórne. Jednak w wielu przypadkach rozwija się bez wyraźnych objawów, dlatego tak ważne są regularne badania poziomu glukozy we krwi.
Stan przedcukrzycowy a cukrzyca typu 2
Zdaniem diabetologów stan przedcukrzycowy może dotyczyć nawet 40 proc. naszej populacji. Dane wskazują, że u 70 proc. osób ze stanem przedcukrzycowym w ciągu kilku lat pojawi się cukrzyca.
U osób z IFG ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2 jest niemal 5-krotnie wyższe niż u osób z prawidłową glikemią, a u osób z IGT nawet 6-krotnie wyższe. W przypadku wystąpienia zarówno IFG jak i IGT to ryzyko zwiększa się 12-krotnie.
To niebezpieczeństwo jest tym większe, im więcej dodatkowych czynników ryzyka występuje. Mowa o otyłości, niskiej aktywności fizycznej czy obciążeniach genetycznych.
Dlatego, aby powstrzymać rozwój stanu przedcukrzycowego, a może nawet go odwrócić, trzeba jak najszybciej zadbać o zmianę nawyków. Przede wszystkim mowa o przestrzeganiu odpowiedniej diety, regularnej aktywności fizycznej i redukcji masy ciała. Badania wskazują, że zmniejszenie masy o 5-10 proc. u osób ze stanem cukrzycowym zmniejsza ryzyko zachorowania na cukrzycę nawet 50 proc. Elementem profilaktyki powinno być też porzucenie lub ograniczenie nałogów (alkohol i papierosy) i odpowiednia higiena snu.
Równolegle powinno nastąpić włączenie leczenia wpływającego na metabolizm glukozy oraz profilaktyka związana z innymi czynnikami ryzyka, jak nadciśnienie tętnicze czy hipercholesterolemia.
Czytaj też:
Nie leczą, ale są skuteczne jak lek. Przełom w chorobie, która niszczy cały organizmCzytaj też:
„Ważyłam już 160 kilogramów. Znajomi nie wiedzieli, jaką podjęłam decyzję”