Eksperci podkreślają: czas obalić te mity – chodzi o życie i zdrowie milionów Polaków.
Cholesterol to jeden z najczęściej omawianych tematów w medycynie, ale też wciąż otoczony wieloma mitami. W Polsce problem dotyczy aż 21 milionów osób, czyli około 70 proc. społeczeństwa. Jak podkreśla prof. Maciej Banach, prezes Polskiego Towarzystwa Lipidologicznego i inicjator Koalicji „Liga Walki z Cholesterolem”, z powodu wysokiego poziomu cholesterolu LDL co roku umiera nawet 30 tys. osób, a kolejne 10 tys. traci kończynę w wyniku miażdżycy. – Jesteśmy pod tym względem najgorsi w Europie – alarmuje ekspert.
Mit 1. Cholesterol zawsze jest szkodliwy
To nieprawda. Cholesterol jest potrzebny organizmowi – buduje błony komórkowe, jest składnikiem hormonów i witaminy D. Problem zaczyna się, gdy rośnie poziom frakcji LDL („złego” cholesterolu). To on odkłada się w ścianach tętnic i prowadzi do miażdżycy. Wysokie wartości HDL („dobrego” cholesterolu) mają działanie ochronne.
Mit 2. Wysoki cholesterol pochodzi tylko z diety
Faktycznie, tłusta dieta sprzyja zaburzeniom lipidowym, ale nie jest jedyną przyczyną. Wpływ mają także czynniki genetyczne – jak lipoproteina(a), której podwyższony poziom dotyczy nawet 6 mln Polaków. – Można mieć prawidłowy cholesterol, a mimo to bardzo wysokie wartości lipoproteiny(a), które zwiększają ryzyko zawału czy udaru – tłumaczy prof. Banach.
Mit 3. Jeśli dobrze się czuję, nie muszę badać cholesterolu
Zaburzenia lipidowe rozwijają się bezobjawowo. Często pierwszym sygnałem jest dopiero zawał serca lub udar mózgu. Dlatego eksperci zalecają, by każdy dorosły raz na kilka lat sprawdził profil lipidowy, a poziom lipoproteiny(a) – co najmniej raz w życiu. Badanie wykonuje się z jednej próbki krwi.
Mit 4. Leczenie można przerwać, gdy cholesterol spadnie
To bardzo niebezpieczny mit. – Podstawowa zasada to: wcześnie, nisko, na całe życie – podkreśla prof. Banach. Oznacza to, że po rozpoznaniu hipercholesterolemii leczenie farmakologiczne i zmiana stylu życia muszą być kontynuowane stale. Przerwanie terapii powoduje szybki powrót do wysokich wartości i zwiększa ryzyko incydentów sercowo-naczyniowych.
Mit 5. Styl życia nie ma znaczenia, wystarczą leki
Farmakoterapia, w tym statyny i nowe leki obniżające cholesterol, jest kluczowa, ale nie zastąpi zdrowych nawyków. Regularna aktywność fizyczna (minimum 150 minut tygodniowo), dieta bogata w warzywa, pełnoziarniste produkty i ograniczenie tłuszczów nasyconych to podstawa profilaktyki. – Obecnie tylko 8 proc. Polaków podejmuje regularny wysiłek fizyczny. Tymczasem to, obok diety, rezygnacji z palenia i ograniczenia alkoholu, najprostsza droga do zdrowszego serca – zaznacza prof. Banach.
Mit 6. Cholesterol to problem tylko osób starszych
Zaburzenia lipidowe mogą występować już u dzieci i młodzieży, zwłaszcza przy obciążeniu genetycznym. Dlatego eksperci zalecają badania przesiewowe, szczególnie u osób z rodzinną historią wczesnych zawałów lub udarów.
Co robić, by uniknąć powikłań?
Eksperci Polskiego Towarzystwa Lipidologicznego i Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego rekomendują:
- regularne badania cholesterolu i lipoproteiny(a),
- leczenie dostosowane do poziomu ryzyka,
- zdrową dietę i aktywność fizyczną,
- unikanie palenia i nadmiernego spożycia alkoholu,
- stałe monitorowanie efektów terapii.
Czytaj też:
To badanie można wykonać już u dziecka. Warto, by uniknąć poważnego zagrożenia