Główny Urząd Statystyczny opublikował najnowsze badanie dotyczące korzystania z usług opieki zdrowotnej w gospodarstwach domowych –„Ochrona zdrowia w gospodarstwach domowych”. Badanie przeprowadzane jest od lat 90. XX wieku.
Niniejsza publikacja zawiera analizę wyników badania przeprowadzonego na przełomie 2023 i 2024 roku. Badanie zawiera „szczegółowe informacje na temat oceny stanu zdrowia przez respondentów oraz różnorodnych problemów związanych z korzystaniem z systemu opieki zdrowotnej, jak również popytu na usługi zdrowotne w gospodarstwach domowych w 2023 r”..
Jak wygląda kontakt lekarza z pacjentem?
Jeden z rozdziałów dotyczy responsywności lekarzy, czyli spełniania przez nich oczekiwań pacjentów. „To jeden z aspektów jakości podstawowej opieki zdrowotnej. Odpowiednia postawa lekarza ułatwia pacjentowi zrozumienie problemów związanych z chorobą oraz angażowanie się w proces leczenia. Pozwala zarówno pacjentowi, jak i jego rodzinie, postępować w sposób dużo korzystniejszy z medycznego punktu widzenia i buduje wzajemne relacje pomiędzy lekarzem a pacjentem” – piszą autorzy badania.
Z sześciu elementów składających się na to zagadnienie w 2023 r. respondenci najlepiej oceniali sposób odnoszenia się lekarza POZ do pacjenta. 86,6 proc. stwierdziło, że zawsze lub często lekarz traktował ich z uprzejmością i szacunkiem, przy czym 52,5 proc. spotykało się z takim traktowaniem zawsze.
Wysoką ocenę uzyskało także udzielanie wyjaśnień w sposób zrozumiały (82,7 proc.) oraz znajomość historii leczenia (81,1 proc.) – w 2020 r. odpowiednio tak odpowiednio 81,7 i 75,6 proc. ankietowanych.
Z nieco gorszymi ocenami spotkały się pytania o możliwość zadawania pytań przez pacjenta podczas wizyty lekarskiej oraz czas poświęcony przez lekarza na wizytę. Odpowiedzi „zawsze” lub „często” udzieliło odpowiednio 76,5 i 74,4 proc. W roku 2020 r. było to 67,9 oraz 65,3 proc.
Najmniej pozytywnie oceniano angażowanie pacjenta przez lekarza w podejmowanie decyzji dotyczącej opieki i leczenia – odpowiedzi „zawsze” lub „często” udzieliło 69,6 proc. respondentów, w poprzedniej edycji badania takie zdanie miało trochę mniej osób – 64,7 proc.
Osoby starsze traktowane lepiej
Wyżej opisane opinie respondentów różnią się w zależności od wieku. W przypadku zrozumiałych informacji i wyjaśnień, znajomości historii leczenia oraz traktowania pacjenta z uprzejmością i szacunkiem najwyższe były oceny wśród osób w najstarszym wieku (60 lub więcej lat).
Zdecydowana większość (85,7 proc.) osób najstarszych odpowiedziała, że zawsze lub często lekarz POZ udzielał informacji i wyjaśnień w sposób zrozumiały, podczas gdy w grupie wieku 25-59 lat odsetek ten wyniósł 79,7 proc.
Niekorzystanie z opieki medycznej
Autorzy badania pytali także o niekorzystanie z usług lekarzy publicznych oraz przyczyny takiego stanu rzeczy.
W ubiegłym roku 2,8 proc. członków gospodarstw domowych nie skorzystało z usług lekarza POZ mimo istnienia takiej potrzeby. W 2020 r. tych osób było 6,1 proc., a w 2016 r. 7 proc. Biorąc pod uwagę jedynie osoby odczuwające potrzebę skorzystania z usług lekarza POZ ten odsetek w 2023 r. wyniósł 3,8 proc.
Osobami, które nie korzystały z porady lekarskiej w ramach POZ, mimo takiej potrzeby, były najczęściej osoby w wieku aktywności zawodowej (25-59 lat) oraz w wieku 60 lat lub więcej – odpowiednio 3,7 proc. oraz 2,8 proc. Częściej zmuszeni byli do rezygnacji z usług lekarza pierwszego kontaktu pomimo takiej potrzeby mieszkańcy miast – 3,6 proc. Wśród mieszkańców wsi ten odsetek wyniósł 1,6 proc.
Najczęstszą przyczyną rezygnacji z porad lekarzy POZ (ponad 36 proc.), było oczekiwanie na ustąpienie objawów. Jako kolejne przyczyny wymieniano długi czas oczekiwania na termin wizyty – 26,7 proc. oraz brak czasu – niemal 16 proc.
Dlaczego nie chodzimy do dentysty?
Z usług stomatologicznych w 2023 r. nie skorzystało, mimo istnienia takiej potrzeby, 2,4 proc. członków gospodarstw domowych.
Najczęstszymi przyczynami były powody finansowe (ponad 33 proc.) oraz długi czas oczekiwania na termin wizyty (prawie 19 proc.).
Dlaczego nie robimy badań?
Na pytanie dotyczące niewykonania badań diagnostycznych, chociaż istniała taka potrzeba, odpowiedzi pozytywnej udzieliło 1,1 proc. respondentów.
Częściej rezygnowały z badań kobiety niż mężczyźni (1,4 proc. kobiet wobec 0,8 proc. mężczyzn). W przypadku osób chorych przewlekle z badań zrezygnowało niemal 2 proc., podczas gdy w 2020 r. było to ponad 6 proc.
Przyczynami niewykonania badań diagnostycznych, mimo takiej potrzeby były przede wszystkim długi czas oczekiwania na termin wizyty (24 proc.) i brak pieniędzy (21,5 proc.).
Czytaj też:
Kulejąca profilaktyka zdrowotna w Polsce. Dlaczego tak rzadko kontrolujemy swoje zdrowie?